Hmuh Nng Phun Hnih

                                  Hmuh Ning Phun Hnih

Minung Kan nun Nak ah hi Hmuh Ning Phun Hnih in a um. That Nak le in Hmuh (positive thinking) le Chiat nak le in Hmuh (Negative thinking) an si. Zei zong vial te hi that nak lei lawng in ruah I a that nak lei lawng te I timh tuah nak ruah nak hi (optimism) an ti rawh ral nak khua a khang mi le a ruat mi lung put hi (pessimism) tiah then an si.

Mah ruah nak Pahinh he ai peh tlai in kan Bible chirh chan in Phun li in ruah tiding in kan sawm hna.

1.       Mah le Mah  I Hmuh Ning.

Mitam pi nih a mah siseh, a mi phun siseh, a khua siseh,A ca siseh,An nun can zincehmuh si seh, a nau tat mi kan um hna. Kan Bible nih “Nan zumh ning ban tuk in nan cung ah siseh tiah” ati hna. Matt.9:29. Kan nun ning kan si ning a niam tuk tiah kan I ruah ah cunkan niam chin lai I,kan sang ko tiah kan I ruah asi ah cun kan sang ko lai. Krhrihfa kan nun ah hin mah le mah I upat nak ( Self-respect) ngei tu kan har ngai. Pathian ram caah le a sunpar nak ding caah le A khrihfa bu caah nang le kei hi misan tlai lo kan si lo, Milian ngan kan silawng si lo in a biapi tuk mi kan si.

Vuleimi vial te lak ah Miphun ngan asi lo mi Israel  miphun hna sin ah Pathian nih Mah ti hin a ti hna. “…..Bawipa nih nan nih cu  a mei ah silo in, lu ah an ser hna lai, a zik ah nan um zung zal lai I a hram ah zeitik hmanh ah nan um lai lo”….Deutro. 28:13. Nan pawng kam mi hna ban tuk in Fimnak, Rumnak, Thiam nak, Dawh nak, Miphun ah, Nan nauta men ko lai nain  Miphun fa te kha miphun lian ngan bik ah ser tu kan Pathian nih a kan dawt tuk I Fapa Ngeih chun Jesus  kha uilo te in a kan pek I nang le kei ai awh ah vailam tah ah a thi I a thisen nih kan sual nak a kan tawl piak. Heb.9:11-15. Cucaah kan man a fak tuk hring hran.

Kan Pathian hi Tlang hna siseh, nel rawn hna siseh, zei zawng vial te ngei tu le uk tu bawi asi. 1King.20:28.Van le Vawlei a ser I a uk tu Pathian sin ah Nanun nak pe hmanh Bawipa nih an cawi san ko lai. Cucaah kan Bible nih a kan cawn Piak ban tuk in That nak lei in hmuh  I zuam hna uh sih.

2.       Pathian Kan Hmuh Ning.

Pathian a um lo tiah mihrut mi hna nih an ruah. Psalm. 14:1. Mi Cheu nih Pathian sining  hi mi nung nih theih khawh asi lo tiah an ruah. Mi Cheu nih Zeizawng vial te lak ah Pathian a um I zei zawng vial zawg hi Pathian asi an ti.  Mi Cheu nih Pathian le Khua chia, Thil tha le thil chia, an um  I a chia le a tha zawng hi an um ti tiah an zumh. Mi Cheu nih Pathian nih van le vawle zei zawng vial te a ser hna nain zoh khenh a duh ti lo I mah tic un a kal tak tiah an zumh. A cung I kan langh ter mi hna nih Pathian an hmuh ning hi a ham lo mi (pessimism) lawng an si.

Optimism zumh nak ah cun Pathian  cu van le vulei sertu, vulei mi hna hi dawt nak in a kil veng tu, lawng si lo in Mivial te khamh nak hmuh khawh nak ding caah Fapa ngeih chun hmanh uilo in pe siang tu a mah a zum mi nih zung zal nun nak an co ti hi asi.

Biakan Hlun ah, optimism le pessimism ruah nak hi fiang te in kan hmuh khawh. Israel mi hna Egypt ram in an hng chuah I  kamh mi ram Canan ram a vun phak lai ah Kanan ram dot thlat ding ah Minung 12 an thim hna I a van dot thlat ter hna. Minung 10 nih  Kanan mi an ngan ning l a ral hau hruang a fek ning,Kan tuk hna zawng ah kan tei hna lai tiah mi I cu an rk ti hna. Mah thawng an theih tk ah mipi an tha zang a der ter I, an ral zawng a chiat ter hna. Mnung  12 lak ah Joshua le  kalap nih  cun kaanan ram  hi ram tha tuk hring hran asi tho uh sih law a tu ah laa hna uh sih Pathian nih a kan pek lai tiah an ti hna. Exo. 13:1-14:10.

Khrihfa Buu chung zawng ah zumtu cheu khatzumh nak lei I kar an hlan tik ah Tha zawng pek lo, an piang tharngai hnga maw tiah lung hrin nak thi lung in zoh le ,Mah chiat nak hmuh lo in mi chiat nak kaw in sual hawt a hmang mi (pessimist ) pawl hi kan hmuh tawn hna. Joshua le Kalap ban tuk in Pathian bo chan bu le thih lo in hmai ah a kal mi ( optimist ) Pawl zawng kan hmuh khawh hna. Sunpar nak le lian ngan nak in a khat mi Pathian kha Fk te in I tleh bu in le ral that e in Joshua le kalap ban tuk inhmai ah kal hna uh sih.

3.       Pathian Thlua Chuah Hmuh Thiam :

“ Lak sawng tha le Lak sawng tlamtling poah poah hi van cung ( Pathian )sin n a ram ansi” James.1:17. Ah kan hmuh. A kan pek mi Thlua chua hi a fa le nih rel thiam in a mah sin ah lawmh nak chim rai thawi nak hi pek chanh hi Pathian nih a duh bik mi cu as. 1 Thes.5:18. Pathian sin in kan hmuh mi thlua chuah hi a hman ziathiam cio hna uh sih.

4.        Kan Ton mi Thil cung ah hmuh thiam;

Pessimist pawl nih hin har nak an ton can h le,Buai bai nak an ton can ah Pathian sin ah an phun zai tawn. Thil kha  a chiat nak lawng te a hmu I a that nak kha an hmu kho lo. Asi nain optsmist Pawl nih cun  Buai nak anton ah siseh har nak an ton ah siseh, a that nak kha an kawl I Pathian sin tu ah lung lawmh nak rai an rak thawi. Ze caah kan ti asi ah cun ..pathian nih zei zong vial te hi a tha lei ah a ser piak ko  hna tikha an hngalh caah asi. Rome.8:28.

Biatlang Kawm nak :

 A cung le muh ning  4 hi ruah bu in kan nih zum tuhna nih cun sertu Pathian sunpar nak langh ter awk ding caah le  A ram auh nak dng caah ruat in kan hmuh thiam a hau.

-          Kan nun nak cio ah Pathian bia ning in a that nak lei kap in kan huh thiam a hau.

-           Pathian kha fek te in kan zumh kan  I bo chan ahau.

-          Kan hmuh mi thlua chuah hi fel fai te in kan hman thiam a hau.

-          Kan ton mi thil poh hi Kan mah cathat nak ah a si tiah kan zumh a hau. Kan dih lak kan nun nak cio ah a chiat nak lei lawng in hmu tu si lo in a that nak lei lawng te in a hmu thiam mi zum tu kan si khawh na ding caah thiang thl rau nih fim kan chim ko seh. Amen.