CHRISTMAS KAN TIMI CU……
By, Rev. John Zahei
Jesuh a chuah ni thla hi fiang te in hngalh khawh asilo.
Hlan lio mi fim mi hna nih Thal can ah asi lai tiah an rak ruah.A luan cia mi
kum tam pi lio ah khan January ni 6, A cheu nih nih March 25, A cheu nih
December 25 ah Christmas hi an rak
tuah,an hman tawn.Christmas Puai tuah Hram cu AD.336 ah tuah hram an rak thawk
tiah Rome nithla rel nak ah anrak hmuh.An rak tuah ni hi December 25 ah asi. Asinainn
AD.354 kum ah Rome Bishop pawl nih December 25 ni hi an rak sunsak khun a ruang
cu Rome Siangpahrang nih mah ni ah hinBiak inn ah a rak ra I Jesus chuah ni a
rak don ve caah asi.Mah thawk cun lung ruang te in Christmas hi December 25 ah
an rak hmang tawn hna.
Chysostorm Ca uk chung ah cun Pope Julius 1st nih
December 25 hi a hman bik ai neih bik tiah
mipi sin ah a thanh. Mah thawk cun nihin tiang Chistmas cu December 25
ni ah kan hman thlai hna. A sinain Nichuah le (Eastern Orthodxo Church ) nih
cun January 5 ni hi a hman bik tiah an pawm ruang ah mah ni hin Christmas an
rak tuah theu.
Christmas Puai tuah nak kawng le an tuah duh nak chan kan
zoh tik ah AD.1100 hnu hin a rak I thawk mi asi. Cu lio ah cun “Cristes maesse”
timi bia fang in a ra mi asi tiah kan
hmuh. Mah Bia fang hi Hlan lio an rak hman mi bia fang “ Mass of Christ” ti
sullam asi. Europe thlang lei ah hin cun “Nivity” tiah an rak auh. Germany ah
cun “Die Weihnachten” tiah an auh.
Chiristmas Puai hi Khrihfa bu remh can (Reformation) AD.1500
hrawng ah hin lar ngai in an rak hmang hna.Mah
thawwk hi Protestant tiah a rak chuah nak asi. AD. 1200 in 1600 hrawng
tiang hi lak sawng an rak I then tawn hna.
AD. 1800 kum thawk hin mizapi nih uar mi puai ah a hung
cang. Lak sawng pek lawng si ti lo in
Christmas tree hna le Chung khar sin ah Christmas Card pek hi an rak uar
ngai. Cu can lio hrawng ah cun “A Dai Zan A thiang Zan ti mi hla sak in lam ah
vah pah in an rak sak hna.
AD. 1900 kum ah hin cun Christmas puai tuah hi a karh
ngai Sipuazi tiang in an ra tuah. A tu
kan chan zawng ah Sopping Mall te hna ah December thla cun an tamh, cun Tamh nak thil ri pawl kha company nih an
tuah I an zuar, Mah thawk hin Christmas puai cu Sipuazi tuah nak ah hman a hung si.
Christmas Puai tuah
nak chan bik cu Pathian nih mivial te caah khamh nak a tuah mi le a khamh nak
hi kan theih fian khawh nak ding caah asi. Pathian khua khan ning le ruah ning
hi mipi nih theih khawh nak ding caah Sunpar nak le lian ngan nak kha kal tak
in tak sa minung a vun I can mipi nih an theih khawh nak ding caah tuah mi puai
asi. Pathian hi mipi nih hmuh khawh ding in le mivial te khamh ding ah Jesus
minung a vun I can nak hi asi.
Nicene Cawn piak nak ah cun Jesuh khrih cu Mivial te khamh awk ding caah Ngak Nu Thiang
Marry chung in Thiang Thlarau in a rak
chuak I Minung le Pathian rem te in um khawh nak ding caah vulei ah a rak
chuak. Pathian Sining asi mi Lawmh nak, Deih nak, Tawi dor nak, Dawt nak, Zawn
ruah nak asi mi Pathian kan theih peng
khawh nak ding caah Christmas Puai hi tuah arak si.
.
Bible Cang Thim : Isaiah. 9:6
Kan caah hngak chia pakhat a chuak, Fapa pakhat pek kan si, A mah cu
Uktu bawi asi lai. A mah cu Khuaruah har, fimchim tu, A Thawng mi Pathian, Zung
zal hmunmipa, Deih nak Bawi, ti asi lai.
Bia Hmai thi:
Christmas kan ti mi bia fang hi “CHRISTESMAESS” timi bia in
a rami asi. A sullam cu MAESSE OF
CHRIST Jesuh I mibu asi lo le zisuh a
biami tiah asi. Can tlawm pal a hung
rauh deuh in Christmas tiah a hung si. Christmas kan ti mi cu
Pathian mimung ah a vun I can, asi I kan
lawmh nak a chan a ruang bik cu Pathian khamh nak hi mi pi nih an theih khawh
nak ding caah asi. Pathian Khua khan ning le ruah ning mipi nih theih khawh nak ding ah Van sun par lian ngan
nak kha kal tak in Mininung titsa ah a vun I can nak ( Incarnation) asi I tak sa (Flesh) in minung as nak mi nih theih awk ding caah asi. Jesus
Christ cu mivial te khamh nak ding caah nungak thiang Marry chung in a hung
chuak I Pathian sunpar nak le sin nak kha a langh ter.
Bible Chung ah kan
Hmuh mi Christmas Kawng
1.
Satan Rian tuan nak vial te hrawh Ding ah a
ra.
Satan hi rung ban tuk in ai lang I Eden dum
khan Minung kha a rak hlen hna hi zung zal rawh nak ding hmun ah a kal pi hna.
Cu thawk cun Mizapi cung ah thih nak a rak chuak. Zisuh vulei a rat nak chan le
Christmas ai tinh bik mi cu Satan Thawn nak kha hrawh awk ding caah asi. “ Cun
sual nak a tuah mi Poh cu khuachia fa an si ko, zeica tiah khuachia cu a
hramthawk te in a rak sual mi asi . Pathian Fapa a hung langh nak cu khuachia
rian tuan nak hrawh awk ah hin asi”. 1John.3:6.
Hlan lio ah Zuk suai le zuk kil kawi a rak
huam ngai mi Pafa an rak um. A fapa kha a hung upa ve I a ram phung ning in
ralkap a kum thum chung a tuan. Cu ruang ah a pa he an I then hmun khat ah an
um kho tilo. An I then kar ah ral ram an um nak kawng kha a fapa nih cun a pa
sin ah ca kuat in a thenh peng. Kum thum tlin lai Thla ruk a rauh ah a fapa cu
ram caah a nun nak a liam. A pa nih cun a fapa a hung tlun in a mah suai mi hman thlak le mi dang sin I a
cawk mi hman thlak pawl kha chim ding in a rak I ral ring. Asi nain a Fapa
thawng pang a theih tik ah a lung rawk
tuk hring hran. Thla ruk a rauh hnu Mino Pa khat a sin ah a rak ra I a fapa he ral ram I a tem tuar ning kawng kha
mah ti hin a chim.
Ka Pu nang nih cun na ka thei lo nain na
fapa sin in na kawng lam kha ka rak theih. Na fapa a thih nak
a ruang cu kei mah a ka khamh ruang ah asi .Ka Nule ka pa I an ka pek mi
nun nak ka ngei ti lo nafapa I a ka pek
mi nun nak lawng a tang cang. Cucaah
Nafa pa U pat nak ding caah le philh lo nak ding caah na fapa hman thlak
ka suai I ka rak put ka co hlan piak ko tiah a ti.
Ngeih chia ngai in a fapa hman thlak cu a
rak co hlan. A pa zawng a fapa zun ngeih in a rauh hlan ah a thi ve. Cupa nih
cun a thih hlan ah ca a tial ta mi ah ka ngeih mi thil vial te hi lei lam nan
suai lai I nan rak zuar dih lai tiah Sinih pa kha ro a vuih ta. Hmasa bik ah a
fapa ral ram I a um lio hman thlak kha $
300 in an vun zuar I a ho hmanh nih an caw duh lo mah hman thlak hi Pachi saya
nih suai mi a si lo kha an hngalh dih. A man a vun tum I $200 ah mah zawng ah
hin caw tu an um . a dongh nak ah $100 in a vun ti I Pakhat pa nih a kut a vun
thlir I kei mah nih ka cawk lai a vunti. Mah cang ka cun Thil suar kan ngawl
zuar ding a um ti lo tiah a vun thenh hna I Pachi cawk ding ah ai tim mi vial
te an thin a har dih. Thil nei tu Panih Ca a rak tial ta mi ah Kafapa hman
thlak a cawtu nih hin ka ngeih mi Pachi Hman thlak vial te le ka ro vial te ai
lak lai. Tiah a rak tial ta ruang ah asi.
Mah zawn ah hin chim duh mi cu Jesuh a zum
mi nih cun zung zal nun nak ro an co ti khi asi. Paul nih cun “Thih
nak na mi tei nak cu khua zei ah dah a um?Thih nak,mi fak nak na pek khawh nak
hmual cu khua zei ah dah a um?......Kan Bawipa Jesuh khrih thawng in tei nak a kan pe tu Pathian thang
that siko seh tiah ati” 1Kor.15:55,57. Cucaah Jesuh vulei a rat chan
nak cu Satan Tawn nak (thih nak) hrawh ding ah asi.
2.
Mivial te Sual Kal pi ding ah Vulei ah a ra.
Mivial te ai tluk cio mi zawt nak kan ngei
dih hna. Mah zawt nak cu SUAL zawt nak
asi. Mipakhat a zawt tik ah Doctor sin ah a kal awk a rian asi. A si nain
Doctor nih mi zaw sin ah raa in a zawt nak a zoh piak a thlop piak tik ah lung lawmh awk tak asi.
Mizaw kan ti mi hi Mivial te kan si I Doctor hi Jesuh asi. A kan thlop piak mi
zawt nak cu SUAL ZAWT NAK asi. Van cung mi nih Hngak chia Pa a min an sak mi
ah, “
Amihna kha an sual nak in a khamh lai caah JESUH tiah min nan sak lai tiah van mi nih an rak ti. Matt.1:21.
Can khat lio ah Khua pakhat ah Inn mei a
kang I a Nulepa an thi I mah lio ah cun
mei alh lai fang ah an fapa te cu a top len ko, Mei that tu pa nih a zang a fak
tuk I a hawi le nih an thloh bu in a ngai lo I hngak chia pa te cu a va khamh.
A nule apa an um ti lo in a ngei ti lo tik ah khua bawi pa nih a ho dah ai cawm
duh mi nan um maw? Tiah a ti tik hna ah Mirum nupa nih kan mah nih kan cawm lai
I kan ngeih mi ro vial te a mah nih a co lai an ti. Cun Doctor hna nu pa nih
kan nih nih kan cawm asi ah cun kan mah ban tuk in fim nak kan cawn ter lai
tiah anti. Asi nain hngak chia pa nih a duh lo. Mah lio ah cun Misifak pa te
khi a ra I kei mah nih ka cawm lai, kei cu fim nak zawng ka ngei lo, mirum
zawng kasi lo caah pek ding ro ka ngei lo nain a tipah a angki a vun phawi I mei nih a rak kangh nak
a hman kha a vun piah hna I, kei nih cum
Ka dawt nak vial te ka pek lai tiah a
ti. A dongh nak ah cun A nun nak pek in a rak khamh tu Pa kha ka pa tiah a vun
ti.
Nihin kan caah a chuak mi zisuh hi Mivial te nih thih nak chung in luat nak an
hmuh khawh nak ding caah le kan sual lei ba cham piak ding caah ara. Kan sual
nak ruang ah vai lam cung ah thi. A mah a zum mi vial te nih zung zal nun nak
an hmuh khawh nak ding caah a rat chan nak cu asi. “Khrih Cu minung sual nak lak piak
awk ah a ra I a chung ah sual nak zei
hmanh a um lo ti khan an hngalh” 1 John.3:5.
3.
Mivial te nih Pathian an Hmuh khawh nak ding
caah a ra.
Hlan lio mi nung hana hi Tupi ram tang ah
khua an rak sa I ram veih in an paw an rak I cawm. Ramsa kut in an him khawh
nak ding caah, Hriam nam hna kha an I bo chan nak thawng in an thin lung chung
ah Pakhat Khat bochan duh nak ( religious instinct) a rak chuak. Kum a hung
rauh deuh in thlai kheu cin kha a vun hngalh I thlai kheu that nak ding caah van ruah kha an
rak I bo chan. Cu thawk Cu khua zing kan a vun bo chan I rai thawi nak kha a
vun pek. Cu tin cun can a hung ruah deuh in ral an thei khawh nak ding caah
siseh, thil tha an tuah khawh nak ding caah khua zing Pathian kha biak hram an
vun thok. Cu hnu cun mipi nih hna ngam deih nak hmuh khawh nak ding caah Biak
nak kha a vun ser I Biak hram an vun thawk. Cu hnu thawk in Nun chung ca lawng
ah si lo in thih hnu catiang ah bochan tlak asi mi Pathian kha an vun
biak.Jesuh Christ hi Vulei tei tu Pathian asi.Thih nak tei tu Pathian zawng
asi. Satan zawng a tei tu Pathian, Mit caw, Keibei , Hna chet hna a dam ter tu
pathian lawng si lo in Mithi zawng a thawh than ter kho tu Pathian, Bawi lak ah
Bawi bik , Pathian asi.
Nipi nih an hmuh khawh lo mi le an theih
khawh lo mi Pathian kha an hmuh khawh
nak ding caah a rak ra. Kei mah a ka hmu mi cu Kapa ( Pathian) a hmu mi an si
tiah ati. John. 14:9.
4.
A Zum mi hna Khamh awk ding caah a ra..
Mizei poh a thian lung tak in Jesuh kha
khamh tu le Bawi ah a co hlang mi poh nih khamh nak kha an co ti mi hi
Christmas I a sul lam ai tinh bik mi cu asi. Carel tu vial te le Ngai tu vial
te A tu ah hin na um nak hmun cio in
Jesuh cu khamh tu le Bawi ai si ding in sawm tuah. A sung lawi bik mi vulei
chaw le vain cawk khawh lo mi khamh nak lak sawng na hmuh lai.
Vawi khat ah Christmas Drama an rak piah
I, Mg Thutah an ti mi pa hi riah hmun
ngei tu pa ah an can ter, a huam lo nain a nu nih na tuah ah cun Supper Man Ang
ki kan cawk piak lai a ti ruang ah a huam na lo in Riah hmun in ngei tu ah a
cang. Marry Le Joseph kha an inn ah cun a vun ra I rianh nak khan a um maw tiah
a vun hal tik ah an cawn ning ah cun a um lo tiah khirh ding kha asi nain Marry
kha a zaang a fak tuk I keimah ih nak ah rak um uh tiah a ti hna I an darama cu
Phun dang ngai in an dih ter. Cawrawl ei nak kuang ah maw nan chuah ter
lai Maung thuta bang in nan mah ih nak
ah dah?. Maung thuta ban tuk in kan sin ah Jesuh chuah ter hna uh sih. “
Ngai hmanh inn ka ah ka dir I ka kingh,
A ho hmanh ansi ah ka aw a thei I innka a ka hunh mi cu , a inn chung ah cun ka
lut lai I a mah sin ah rawl ka dum lai I a mah zawng ka sin ah a dum ve lai.”
Biathlam.3:20.
Dongh Nak :
Kum
Chiar te Christmas kan dong ko hna nain kan theih mi thawng tha hi Kan mah nih
kan co lawng si lo in a co ting rih lo mi sin ah chim kho tu kan si khawh nak
ding caah Pathian nih Thlua chuah nak kan pek piak ko seh. Amen………
No comments:
Post a Comment